بررسی ویژگی های نقوش دست بافته های ایل سنگسر با رویکرد عملی طراحی المان شهری با استفاده از نقوش

چکیده : دست بافته های سنگسری ، خود به عنوان هنر قومی و نماد فرهنگی قلمداد می شوند و هرکدام از این نقوش در یک دست بافته عشایری می تواند نمایی از دنیای درون ایل و زبان تصویری زندگی آنان باشد. چنانکه خطوط زیگزاگ در این نقوش می تواند نمادی از کوههای محل سکونت پیرامون مردمان ایل بوده و خطوط مارپیچ ، نشانی از رودهای در جریان باشد. هدف از این پژوهش بررسی نقوش و عوامل تأثیرگذار بر پیدایش آن در دست بافته های ایل سنگسر از طریق مطالعه دقیق نقش مایه های موجود می باشد. سوالات این پژوهش با عناوین زیر تدوین شده است: - آیا نقش مایه های موجود دردست بافته های عشایری با عناصر موجود در فرهنگ کوچ نشینی هماهنگی دارند؟ - جایگاه نماد در آفرینش نقوش این دست بافته ها چگونه است؟ برای رسیدن به این هدف ، اطلاعات اولیه ای از پیشینه تاریخی ، فرهنگی ، جغرافیایی و اجتماعی ایل سنگسر موردتوجه قرارگرفته است، چنانکه در کنار مطالعه این پشتوانه تاریخی – فرهنگی ، شناخت و بررسی نقوش دست بافته های عشایری ما را در کشف هرچه بیشتر مفاهیم پنهان و نمادین موجود در بینش مردم عشایر رهنمون می سازد و راه های نفوذ بر عادات ، رسوم و اعتقادات مردمان یک دیار را هموار می سازد. در این پژوهش بیش از 300 نمونه تصویری از دست بافته های سنگسری جمع آوری گردیده است که پس از عکاسی، بیش از 260 نقش مایه از دست بافته فوق، استخراج و پس از تهیه طرح های آنها نقوش به دو دسته نقوش هندسی و طبیعی طبقه بندی گردید ،که نقوش طبیعی به چهار دسته نقوش حیوانی ، گیاهی ، انسانی و سایر طبقه بندی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . روش کار تحقیق، توصیفی-تحلیلی است که با شیوه گردآوری اطلاعات از طریق کتابخانه ای و اسنادی و تا حدودی با تحقیقات میدانی صورت پذیرفته است. نتایج حاصله، نشان از پای بند بودن نقوش موجود به سنت های قومی،محیط پیرامون و طبیعت اطرافشان می دهد همچنین در ترسیم اشکال، تمایل به نمایش انتزاعی و گرایش به سادگی به چشم می خورد .